Yaşlılarda depresyon, yaşam kalitesinin düşmesine sebep olmaktadır. Yaşlılarda eşik altı depresyon da sık gözlenmektedir. Almanya’da yapılan bir çalışmada, 75 yaş ve üzerinde depresyon sıklığının erkeklerde 36.8/1000, kadınlarda 46/1000 olduğu gözlenmiştir. Bu çalışmada, cinsiyetler arasında anlamlı fark olmadığı, depresyon sıklığının yaşla birlikte artış gösterdiği gözlenmiştir. Ek hastalıklar, görme kaybı, hafif bilişsel bozukluk, bellek ile ilgili sorunların ve sigara kullanımının, yaşlılarda depresyon ile ilişkili olduğu gözlenmiştir. Yapılan başka çalışmada, kadın cinsiyet, finansal sorunlar, yalnızlık, fiziksel hastalıklar, günlük yaşam aktivitelerinde bozulma risk faktörleri olarak gözlenmiştir. Hastanede yatan yaşlılarda depresyon daha yaygın olarak gözlenmektedir. Özellikle huzurevinde yaşayan yaşlılarda depresyon sık yaşanmakta fakat yeterince tanınıp tedavi edilmediği bildirilmiştir. İleri yaşta görülen depresyon vakalarının çoğunun farkedilmediği ve tedavi almadığı gözlenmiştir. İlerleyen yaşla beraber depresyon sıklığında belirgin artış gözlenmemektedir. Özellikle kadınlarda depresyon daha fazla görülmekle birlikte, ilerleyen yaşla aradaki farkın azaldığı gözlenmiştir.

Yaşlılarda depresif belirtilerin tıbbi sorunlar kaynaklı olabileceği düşünülebilir. Bedensel belirtilerin daha fazla olduğu depresif hastalarda, tanı daha çok atlanma eğilimindedir. Hasta psikiyatrik sorunları damgalanmasından dolayı, depresyon belirtilerini reddebilirler. Yaşlı depresyon hastaları bazı durumlarda bilişsel bozulma nedeniyle yaşadıkları belirtileri unuturlar. Hasta yakınının hastayı dikkatlice gözlemlemesi, içe kapanma, kilo kaybı, huzursuzluk ve uyku bozukluklarına dikkat edilmelidir. Yaşlılarda daha çok bilişsel ve fiziksel belirtilerin ön planda olduğu bilinir. Unutkanlık, dikkat dağınıklığı ve bilişsel yavaşlama sık görülür.

Yaşlılarda depresyonda endişe, ümitsizlik, öfke, ölüm düşünceleri görülebilir. Ağrıyı algılama artar, fiizksel yakınmalar artmıştır, dikkat bozukluğu, bellek kusurları gözlenir. Yaşlılardaki depresyon tedaviye daha dirençli, daha az psikolojik sebeplerle ilişkilidir.

Türkiye’de yaşlılar üzerinde yapılan bir çalışmada, düşük eğitim düzeyi, kadın cinsiyet, 75-79 yaş arasında olmak, 4 veya daha fazla çocuk sahibi olmak, yaşlılarda depresyon için risk faktörü olarak gözlenmiştir. Demansta depresyon sık gözlenmekle birlikte; depresyonun demans riskini 2-5 kat artırdığı ve ileri yaşlarda görülen depresyonun demans için risk faktörüdür.

Demans hastalarında uyku düzeninde bozukluk, yemek yapamama ya da yemek yemeyi unutma nedeniyle kilo kaybı, sosyal işlevsellikte bozulma, benlik saygısında azalma gibi belirtiler depresyon belirtileri ile benzediğinden, depresyon tanısı koymakta güçlük çekilmektedir. Demans hastalarında depresyondan şüphelenilmesi gereken durumlar; ani, açıklanamayan bilişsel bozulma, donuklaşma, fiziksel aktivitelerde azalma, ajite, huzurusuz bir durum sergilemek, uygu düzeninde bozulma, iştah kaybı, yemek yemeyi reddetme, hızlı kilo kaybı, geçmişte depresyon geçirmiş olmak, ailede depresyon geçiren birisi olması, yaşadığı ortamın veya bakımveren kişinin değişmiş olmasıdır. Depresyon, bilişsel işlevlerde bozulmaya, hayat kalitesini ve günlük yaşam aktivitelerinde azalmaya, bakımverenlere karşı tepki artışı, bakımverenin yükünün artmasına, ek hastalıklara ve tedavi maliyetinin artmasına sebep olur.

Yaşlılarda İntihar:

Yaşlılarda intihar, kadınlara göre daha fazladır. Daha çok yaşlı erkeklerde gözlenmektedir. İntihar yöntemleri kültere ve cinsiyete göre değişiklik göstermektedir. Genellikle erkekler, kadınlara göre daha vahşi ve ölümcül yöntemler seçmektedirler. Yaşlılarda yemek yememe , tedavi reddi gibi pasif intihar şekilleri de gözlenmektedir. Yaşlılarda ihtihar daha az gözlense de, intihar girişimlerinin daha fazla ölümle sonuçlandığı bilinmektdir. Türkiye’de intiharların %12’si 65 yaş ve üzerinde olup, erkeklerde iki-üç kat kadınlardan daha sık görülmekte; intiharların en sık bilinmeyen nedenlerle ve ası yoluyla gerçekleştiği bildirilmiştir. Türkiye’de intihar üzerine yapılan çalışmalarda, intiharın genellikle 80-84 yaş aralığında, ası yoluyla gerçekleştiği; yaş , ruhsal ve kronik fiziksel hastalıklar ve yalnızlık gibi faktörlerin eşlik ettiği; erkeklerde en sık finansal sorunlar, kadınlarda ise evlilik sorunları nedeniyle gerçekleştiği bildirilmiştir. Türkiye’de yaşlılarda intihar oranları az gözlenmekte, bunun da dini sebepler ve aile desteği kaynaklı olabileceği düşünülmüştür.

Dr. Gözde Ataöv
Psikiyatrist ve Psikoterapist

Randevu İçin Bize Ulaşın:

Telefon Hattı: 0392 444 3548 (ELIT)

İletişim Formu: https://www.elitenicosia.com/iletisim/